Hükmün açıklanmasının geri bırakılması Ceza Muhakemesi Kanunu’nda düzenlenmiş olup, ilgili düzenlemeye göre özetle “kurulan hükmün sanık hakkında bir hukuki sonuç doğurmaması” şeklinde tanımlanmıştır. Söz konusu hükümler sanık yararına düzenlenmiş olup, cezanın son çare olması prensibinden hareketle suça bulaşmış bazı şartlardaki kimselerin topluma kazandırılmasını sağlamaktadır.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması için CMK’da yapılan düzenlemelere göre şu şartların bulunması gerekir:
– Yargılama sonunda hükmolunan ceza 2 yıl veya daha az süreli hapis cezası veya adli para cezası olmalıdır.
– Sanık daha öncesinde kasıtlı bir suçtan dolayı mahkum olmamış olmalıdır.
– Mahkemenin sanığın tutum ve davranışlarından bir daha suç işlemeyeceğine dair izlenimde olması gerekir.
– Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi gerekir.
– Sanığın söz konusu kararı kabul etmesi gerekir.
Yukarıdaki şartlar gerçekleştikten sonra verilen HAGB kararında sanık söz konusu kararın kesinleşmesinden sonra 5 yıl süreyle denetime tabi tutulur. Denetim süresince sanık yükümlülüklere uygun davranır ve kasten bir suç işlemez ise kamu davası düşer ve sanık sanki hiç ceza almamış gibidir. Denetim süresi içinde sanığın kasıtlı bir suç işlemesi hainlde söz konusu hüküm açıklanır. Bu şu anlama gelmektedir ki aslında sanık sıfatı devam eder ve verilmiş hükme karşı kanun yollarına müracaat hakkı saklıdır.
Yani şartlar oluştuktan sonra verilen HAGB kararının ardından denetim süresinde kasten suç işlenirse burada adete uykuda olan hüküm uyanır ve yargılama yeniden devam eder yoksa doğrudan hükmün kurulmuş olması gibi bir sonuç doğmamaktadır.
HAGB kararı CMK’da açıkça düzenlendiği üzere “İnkilap Kanunlarında öngörülen suçlarda” uygulanmaz.
Son olarak belirtilmelidir ki HAGB kararı özel bir sisteme kaydedilir ve bu sicili sadece bir suçla ilgili yapılan soruşturma ve kovuşturma kapsamında hakim, savcı ve mahkeme görebilir.
Yorumlar