Başak Baysal Hoca’ya göre haksız fiil hukukunun temel konusu haksız fiilden doğan borç ilişkisi kapsamında ortaya çıkan zararların, ne miktarda ve kim tarafından tazmin edileceğinin belirlenmesidir. Haksız fiil hukukunda da sözleşme hukukunda olduğu gibi kurulan borç ilişkisi temel alınarak inceleme yapılır.
Yukarıda belirtilen paragrafı açacak olursak, tazminat borcunun kaynağı sadece haksız fiil değildir, sözleşmeden doğan borca aykırılığın temel yaptırımlarından biri de tazminattır. Haksız fiilden doğan borç ilişkisi açısından ise tek yaptırım tazminattır. Tazminat borcu bakımından yaptırımda ortaklık içeren haksız fiil sorumluluğu ve sözleşmesel sorumluluk “sorumluluk hukuku” çatısı altında incelenmektedir.
Yukarıda açıkladığımız üzere bu iki alan birbiriyle iç içe geçmiş gibi görünse de farklılıkları da barındırmaktadır. Haksız fiil nedeniyle doğan borçta kural olarak taraflar arasında bir borç ilişkisi söz konusu değil iken, fiille beraber bir ilişki kurulmuş olur. Bu ilişkiyi kuran ise yukarı sorudaki yanıtta belirttiğimiz Borçlar Kanunu’nun 49. Maddesidir, yani tazminat hukukudur. Oysaki sözleşmeden doğan sorumlulukta bu sorumluluktan önce tarafların özgür iradesiyle kurmuş olduğu hukuka uygun bir irade uyuşması söz konusudur ve sorumluluk bu irade uyuşmasına aykırı davranış ile gündeme gelir.
Bu iki sorumluluk arasındaki ayrımı bilmek o kadar önemlidir ki, giderim çeşitleri farklılığı, zamanaşımı hususu vs. diğer unsurların birbirinden ayrıldığı dikkatlerden kaçmamalıdır. Klasik olmakla birlikte bu iki sorumluluk türünün birbirinden ayrılmasında önemle anlatılan ve klişeleşmiş olan bir örnek çeşidi ile cevaplarıma son veriyorum. Söz konusu örneği, cevaplarımı uzatmamak adına içeriği çok açmadan açıklamak istiyorum. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu(BK madde 66) ve Yardımcı Şahsın Fiillerinden Doğan Sorumluluğu(BK madde 116) karşılaştırıldığında birinin haksız fiilden kaynaklı kusursuz sorumluluk diğerinin ise sözleşmeye aykırılık olduğu ve sonuçlarının farklı ele alındığını belirtmek yeterlidir.
Yorumlar