Arama, suç işlediklerinden şüphe edilen kişileri, suç delillerini ve müsadereye tabi eşyayı ele geçirmek için bir kimsenin konutunda,etrafı çevrili diğer mahallerinde,üzerinde ve eşyasında yapılan araştırmadır.
Söz konusu tedbir birçok temel hak ve özgürlüğe müdahale niteliği taşıdığından bizzat anayasaca sınırlandırılmış olup; ancak milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel ahlak ve genel sağlığın korunması ile başkasının hak ve özgürlüğünün korunması sebebiyle arama yapılabilir. Yine anayasa gereği kural hakim kararı ile arama yapılabilmesi olup, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde istisnalar mevcuttur.
Ceza Muhakamesi Kanunu da söz konusu tedbirle ilgili olarak makul şüphenin varlığını aramıştır.
Şüphelinin veya sanığın yakalanabilmesi veya suç delillerinin elde edilebilmesi amacıyla, diğer bir kişinin de üstü, eşyası, konutu, işyeri veya ona ait diğer yerler aranabilir. Bu hâllerde aramanın yapılması, aranılan kişinin veya suçun delillerinin belirtilen yerlerde bulunduğunun kabul edilebilmesine olanak sağlayan olayların varlığına bağlıdır. Bu sınırlama, şüphelinin veya sanığın bulunduğu yerler ile, izlendiği sırada girdiği yerler hakkında geçerli değildir.
Konutta, işyerinde veya diğer kapalı yerlerde gece vaktinde arama yapılamaz. Ancak suçüstü veya gecikmesinde sakınca bulunan hâller ile yakalanmış veya gözaltına alınmış olup da firar eden kişi veya tutuklu veya hükümlünün tekrar yakalanması amacıyla yapılan aramalarda gece vaktinde arama yapılabilir. Gece vakti TCK’da düzenlenmiş olup güneşin batmasından saat sonra ile başlayıp doğmasından saat evvelekadar devam eden zaman süresidir. Yine aramanın gündüz yapılması demek aramanın gündüz başlaması demektir yani gündüz başlayan arama gece de devam edebilir.
Hâkim kararı üzerine veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısının, Cumhuriyet savcısına ulaşılamadığı hallerde ise kolluk amirinin yazılı emri ile kolluk görevlileri arama yapabilirler. Ancak, konutta, işyerinde ve kamuya açık olmayan kapalı alanlarda arama, hâkim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının yazılı emri ile yapılabilir. Kolluk amirinin yazılı emri ile yapılan arama sonuçları Cumhuriyet Başsavcılığına derhal bildirilir.
Cumhuriyet savcısı hazır olmaksızın konut, işyeri veya diğer kapalı yerlerde arama yapabilmek için o yer ihtiyar heyetinden veya komşulardan iki kişi bulundurulur.
Aranacak yerlerin sahibi veya eşyanın zilyedi aramada hazır bulunabilir; kendisi bulunmazsa temsilcisi veya ayırt etme gücüne sahip hısımlarından biri veya kendisiyle birlikte oturmakta olan bir kişi veya komşusu hazır bulundurulur. Kişinin avukatının aramada hazır bulunmasına engel olunamaz.
Yorumlar